کلیات نقد مقدمه کتاب «مثلت توسعه ایده ای نو در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی» جلد اول مبانی نظری

مقدمه: بسیار خرسندیم که پس از سالیان متمادی بعد از انقلاب در استانداری کرمان (و خصوصا استاندار محترم) توجه ویژه ای به مباحث علمی و تئوریک اقتصاد شده است یعنی در بحث توسعه استان به گامی فراتر از دستور العملهای اجرایی و مقطعی صرف توجه شده است. کتاب مثلث توسعه شامل دو جلد جلد اول: مبانی نظری و جلد دوم موانع توسعه اقتصادی در بخش مقررات و قوانین میباشد. کلیات و سرفصلهای نقد و تقریر و جمعبندی جلد اول به قرار ذیل میباشد:

ابتدا مثلت توسعه به چه معناست؟ و دیگر آنکه آیا مثلث توسعه ایده ای جدید و نو را در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی بیان می ‎نماید یا خیر؟ برای بررسی این سوال ناگزیریم مروری بر بخشهای این کتاب بیندازیم. (شامل: یک مقدمه و سه بخش)

مقدمه: در مقدمه این آمده است خلق ثروت و افزایش رفاه عمومی از دو طریق قابل دستیابی است:

 1. باور اجتماعی بر مبنای کرامت و حرمت سرمایه گذاری و تکریم سرمایه گذاران به عنوان جهاد گران اقتصادی:

نقد: اقتصاد سرمایه داری و فرهنگ آن ذاتا با باورهای دینی و اجتماعی مردم ایران در تنازع و درگیری است ذات اقتصاد سرمایه داری چیزی جز تحقیر انسان و تجلیل و تکریم سرمایه نیست این اقتصاد به انسان همانند سایر موجودات بعنوان یک کالا نگاه می‎کند که باید خرج رشد سرمایه و تجمع پول و ثروت شود لذا در این اقتصاد بویی از کرامت و حرمت انسان و ارزشهای انسانی وجود ندارد. در چنین نظامی طبیعی است که رفاه عمومی تحقق نیابد لذا بسیار طبیعیاست که اقتصاد سرمایه داری نتواند انگیزه های انقلابی و مذهبی را به عنوان پشتوانه بخش تولید شناسایی و هدایت نماید. و عملا این مثلث توسعه به سرانجامی نمی انجامد فرهنگ مدیریت سرمایه‏داری؛ فاصله طبقاتی خود را در قالب الگوی مصرف طبقاتی براساس حاکمیت قشر سرمایه‏دار بر مدیران و مدیران بر متخصّصین و متخصّصین بر کارگر فنی و آنها بر کارگر ساده اعمال می‌نماید که: در بخش دولتی از طریق الگوی طبقه‏بندی مشاغل در سازمان امور استخدامی و کشوری در بخش خصوصی از طریق قانون کار و کارگری و در بخش تعاونی از طریق قانون شرکت‏ها به روشنی قابل مشاهده است.

از طرف دیگر فرهنگ مذهب از طریق «فرهنگ سنّتی تبلیغ»، مردم را به فرهنگ قناعت دعوت می‏نماید، غافل از آنکه فرهنگ مدرنیته از طریق رسانه‌ها و بقیه ابزارهایش، هماهنگ با سیاست‏های فرهنگ سرمایه‏داری، مردم را به مصرف انبوه و متنوّع دعوت می‏نماید. این مهم ایجاد دهک‌ها و فاصله طبقاتی را موجب شده که از تغییر رویکرد کارشناسی شرقی به کارشناسی غربی بعد از دوره دفاع مقدّس و پایان جنگ تحمیلی آغاز و تاکنون ادامه داشته و دارد و آن را در نظام نهادینه کرده است.

2. اتحاد و همدلی همه نیروهای تاثیر گذار و عوامل پشتیبان حکومتی برای بهبود کسب و کار اقتصادی

نقد: مشکل فضای کسب و کار ابتدا مشکلی علمی و انگیزه ای است و قصه با همدلی و تفاهم نیروهای سیاسی جامعه هم حل نمیشود در علم اقتصاد سرمایه داری بازار کار در کنار بازارهای دیگر(سرمایه، کالا، ابزار) تابع بازار سرمایه است و از قوانین آن تبعیت میکند اما در وضعیت امروز جامعه این بجای تبعیت یک چالش و تزاحم دائمی میان بازار کار و سرمایه وجود دارد و عملا سود سرمایه به چالش و بن بست رسیده است لذا می‎بینیم که جهش قیمتها گاه به نفع سود سرمایه و گاه بنفع قیمت کار رقم میخورد .(انفجار قیمتها) علت این امر این است که نرخ دستمزد کارگر از انتظارات مصرفی و توزیعی جامعه تبعیت میکند تا الگوی نظام تولید! واقع مطلب این است که بالا رفتن انتظارات اجتماعی از طرف انقلاب و آثار آن بر مکانیزم عرضه و تقاضا و عدم کنترل الگوی مصرف تحمیلی از طرف خارج مرزها که با سرعت علوم و پژوهش‏ها و اختراعات دائمی در حال تحوّل است دو مؤلفه اصلی ناهنجاری‏ها در سیستم اقتصادی کشور است و اولین انعکاسش آنست که سود سرمایه بعنوان یکی از متغیرها در چهار بازار (سرمایه ـ کار ـ ابزار ـ کالا) نتواند نقش اصلی خود را ایفا نماید. از طرف دیگر نظام انقلابی، متغیّر کار را بعنوان عامل اصلی به بخش اقتصاد نظام خود تحمیل می‏کند و از این رو، جهش قیمت‏ها از درگیری دو متغیّر سرمایه و کار در بخش اقتصاد نظام تعیین می‌گردد. لذا از آنجا که چالش بوجود آمده در ساختار اقتصادی کشور به متغیّر «کار» برمی‏گردد، نه می‌توان مقوله بهره‏وری را _ که به توان نیروی انسانی بازگشت می‏کند، _ حل شده دانست و نه موضوع اشتغال را؛ زیرا به دلیل بالا رفتن انتظارات اجتماعی، ثبات نسبی در طبقه‌بندی مشاغل به‌هم خورده و رفتار قاعده‏مند مدیریت نظام‌های سرمایه‌داری در ایجاد فاصله طبقاتی مشاغل شکل نمی‏یابد و بیکاری بعنوان یک معضل، پایدار می‏ماند. اما فائق امدن به این دو گانگی و تضاد اقتصادی موضوعی است که از حوصله این مقاله خارج است. تا اینجا مقدمه این کتاب مورد دقت و نقد قرار گرفت.